Ο Δήμος Δέλτα είναι δήμος της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας που συστάθηκε το 2011 με το Πρόγραμμα Καλλικράτης. Προέκυψε από την συνένωση των τριών προϋπαρχόντων δήμων Αξιού, Εχεδώρου και Χαλάστρας.

Η έκταση του Δήμου είναι 308,88 τ. χλμ. και ο μόνιμος πληθυσμός του, σύμφωνα με την απογραφή του 2011, ανέρχεται σε 45.839 κατοίκους.

Έδρα του Δήμου είναι η Σίνδος, όπου βρίσκονται η Βιομηχανική Περιοχή Θεσσαλονίκης και το Αλεξάνδρειο ΤΕΙ Θεσσαλονίκης.

Δήμαρχος από 01.01.2024 είναι η Γερακίνα Μπισμπινά.

Ο Δήμος Δέλτα περιλαμβάνει τις παρακάτω Δημοτικές Ενότητες (ο πληθυσμός σύμφωνα με την απογραφή του 2001)

Δήμος Δέλτα
Έδρα: Σίνδος, 45.839 κατ.

Δημοτική Ενότητα Αξιού, 6.613 κατ.
1. Δημοτική Κοινότητα Κυμίνων, 3.652 κατ.
2. Δημοτική Κοινότητα Νέων Μαλγάρων, 2.404 κατ.
3. Τοπική Κοινότητα Βραχιάς, 557 κατ.

Δημοτική Ενότητα Εχεδώρου, 29.367 κατ.
4. Δημοτική Κοινότητα Διαβατών, 11.140 κατ.
5. Δημοτική Κοινότητα Καλοχωρίου, 4.672 κατ.
6. Δημοτική Κοινότητα Νέας Μαγνησίας, 4.266 κατ.
7. Δημοτική Κοινότητα Σίνδου, 9.289 κατ.

Δημοτική Ενότητα Χαλάστρας, 9.859 κατ.
8. Δημοτική Κοινότητα Ανατολικού, 2.589 κατ.
9. Δημοτική Κοινότητα Χαλάστρας, 7.270 κατ.

Παρακάτω μπορείτε να διαβάσετε μία συνοπτική περιγραφή των Δημοτικών Διαμερισμάτων του Δήμου Δέλτα, τα οποία παρατίθονται με αλφαβητική σειρά. Στο όνομα κάθε ενός διαμερίσματος έχει προστεθεί ένας σύνδεσμος, μέσω του οποίου μπορείτε να δείτε την γεωγραφική τοποθεσία του εκάστοτε διαμερίσματος από την υπηρεσία Google Maps:

Το Ανατολικό απέχει 25 χιλιόμετρα από την Θεσσαλονίκη, βρίσκεται στην ανατολική όχθη του ποταμού Αξιού. Επί Τουρκοκρατίας, ονομάζονταν Βαλμάδα, εκ των κατοίκων του που ονομάζονταν Βαλμάδες, δηλαδή εκτροφείς αλόγων.^.

Το όνομα Ανατολικό επιλέχθηκε για ν’ αντικαταστήσει τη Βαλμάδα, προτάθηκε  στη δεκαετία του 1950.

Σήμερα, εκτός από το βιομηχανικό τομέα, είναι ανεπτυγμένη η αγροτική δραστηριότητα. Διαθέτει Δημοτικό Κατάστημα (28ης Οκτωβρίου, τηλ. 2310 718011, 718444), ΚΑΠΗ (τηλ. 2310 718770) και δύο Νηπιαγωγεία (1^ο  ολοήμερο και 2^ο), ένα ολοήμερο Δημοτικό ενώ εκεί στεγάζεται και το 2ο Γυμνάσιο Χαλάστρας.

Λίγα χιλιόμετρα έξω από το Ανατολικό περνάει ο ποταμός Αξιός, που ανήκει στο Εθνικό Πάρκο Αξιού – Λουδία – Αλιάκμονα.

Τα πιο γνωστά έθιμα είναι οι Λαζαρίνες (Σάββατο του Λαζάρου) και το Κόλντε Κόλντε (την παραμονή των Χριστουγέννων).

Το Kayalu, η σημερινή Βραχιά, βρίσκεται βορειοδυτικά των Κυμίνων – Νέων Μαλγάρων, στην καρδιά του κάμπου της Θεσσαλονίκης.

Η ονομασία προέρχεται από την τουρκική λέξη «Kayalik» που σημαίνει «βραχότοπος». Η μετονομασία σε Βραχιά έγινε το 1928.

Εμφανίζεται ιστορικά ως οικισμός τον 15^ο αιώνα και τον 17^ο – 18^ο αιώνα είχε περίπου 80 σπίτια, ενώ στην απογραφή του 1905 αριθμούσε 222 Έλληνες. Μετά την μικρασιατική καταστροφή εγκαταστάθηκαν στον οικισμό 11 οικογένειες προσφύγων, ενώ την δεκαετία του 1930 μετώκησαν αρκετές οικογένειες Βλάχων.

Μέχρι 31.12.2010, η Βραχιά μαζί με τα Κύμινα και τα Ν. Μάλγαρα αποτελούσαν το Δήμο Αξιού.

Διαθέτει Δημοτικό Κατάστημα (κοινότητα Βραχιάς, τηλ. 2391 031 408, 2391 031 644), Νηπιαγωγείο και Δημοτικό σχολείο.

Τα Διαβατά βρίσκονται σε απόσταση 9 χιλιομέτρων βορειοδυτικά της Θεσσαλονίκης.

Επί Τουρκοκρατίας ονομάζονταν Δουδουλάρ και ήταν τσιφλίκι του Σκεντέρ πασά. Η ονομασία του προήλθε από κάποια όμορφη μουσουλμάνα που αποκαλούνταν “Ντουντού”.

Μετονομάστηκε σε Διαβατά το 1927, λόγω της θέσης του που το καθιστά συγκοινωνιακό κόμβο.

Μετά τη Συνθήκη της Λωζάνης το 1923 εγκαταστάθηκαν στα Διαβατά Έλληνες από τη Μικρά Ασία (Ιωνία) καθώς και αρμενόφωνοι Πόντιοι από τον Καύκασο.

Διαθέτει Δημοτικό Κατάστημα (Σπ. Παναγιώτου 2, τηλ. 2310 788 630, 2310 788 632) ΚΑΠΗ (Αγ. Γεωργίου & Σπ. Παναγιώτου 2, τηλ. 2310 782 709) και 6 Νηπιαγωγεία (1^ο, 2^ο, 3^ο ολοήμερο, 4^ο, 5^ο, και 6^ο), τρία ολοήμερα Δημοτικά (1^ο, 2^ο και 3^ο) & ένα Γυμνάσιο (το 2ο).

Επίσης, λειτουργεί γραφείο του ΟΑΕΔ Ιωνίας  (Λ. Ιασωνίδου 21, τηλ. 2310-782.374, e-mail: kpaionthe@oaed.gr) καθώς και Κέντρο Υγείας.

Το Καλοχώρι βρίσκεται σε απόσταση 8 χιλιομέτρων δυτικά της Θεσσαλονίκης. Είναι κτισμένο στην ανατολική όχθη του δέλτα του Γαλλικού, στο μυχό του Θερμαϊκού κόλπου, σε μικρή απόσταση από τη θάλασσα. Βόρεια της κωμόπολης, σε μικρή απόσταση, βρίσκεται η Βιομηχανική Περιοχή Καλοχωρίου.

Διαθέτει Δημοτικό Κατάστημα (Πλατεία Δημοκρατίας 1, τηλ. 2310 751 108, 2310 752 222) ΚΑΠΗ (Πλατεία Δημοκρατίας 1, τηλ. 2310 754 146) ενώ λειτουργούν 2 Νηπιαγωγεία (1^ο και 2^ο ολοήμερο), 2 Δημοτικά (1^ο και 2^ο Ολοήμερο), ένα Γυμνάσιο (3ο Γυμνάσιο ΔΔ) και ένα Λύκειο (3ο ΓΕΛ).

Η παλαιότερη ονομασία του ήταν Κασκάρκα και οφείλεται στις πολλές χήνες που διαβιούσαν στη βαλτώδη περιοχή του συμπλέγματος δέλτα των ποταμών Γαλλικού και Αξιού.

Μετά το 1922 εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες από την Ανατολική και Βόρεια Θράκη.

Η Γιοντζίδα, τα σημερινά Κύμινα, ήταν ένα από τα 37 χωριά του κάμπου της Θεσσαλονίκης που υπάγονταν στην Επιτροπή Καμπανίας με έδρα την τότε Κουλιακιά (Χαλάστρα). Οι πρώτοι κάτοικοι ήταν Χριστιανοί σκηνίτες, οι οποίοι εγκαταστάθηκαν γύρω στα μέσα του 15ου αιώνα, με εντολή του σουλτάνου, για να εκτρέφουν άλογα εκλεκτής ράτσας για τις ανάγκες του ιππικού. Για το λόγο αυτό αρχικά το χωριό ονομάσθηκε Τσαντίρκιοϊ (χωριό τσαντιριών, σκηνών).

Η κυριότερη τροφή ήταν το τριφύλλι, που στα τούρκικα ονομάζεται yonca (γιόντζα). Από εδώ και το νέο χωριό ονομάστηκε Γιοντζίδα ή Γιοτζιλάρ (χωριό του τριφυλλιού). Γύρω στα 1750 η Γιοντζίδα είχε 110 σπίτια. Το 1780 είχε 118 οικογένειες, οι οποίες το 1885 έγιναν 150. Στην απογραφή του 1905 οι κάτοικοι έφταναν τους 780.

Το 1926 έγινε η μετονομασία σε Κύμινα. Η ονομασία αυτή προσδόθηκε στον οικισμό, παρά την πρόταση πολλών κατοίκων του να δοθεί η ονομασία «Τριφύλλι». Την ονομασία «Κύμινα» εισηγήθηκε στην Επιτροπεία Τοπωνυμιών Ελλάδος, ο δάσκαλος και γραμματέας της Κοινότητας Γιουντζίδας Γεώργιος Συμβουλίδης καταγόμενος από τα ΒΔ της Μ. Ασίας, κοντά στον Εύξεινο Πόντο. Ο Γεώργιος Συμβουλίδης προέβαλλε τον αυθαίρετο και αναπόδεικτο ισχυρισμό ότι οι πρώτοι κάτοικοι καταγόταν από την περιοχή του όρους «Κυμινάς» όπου υπήρχε ονομαστό μοναστήρι στο οποίο φοίτησε ο Νικηφόρος Φωκάς προτού ανέλθει στον αυτοκρατορικό θρόνο του Βυζαντίου.

Τα Κύμινα μαζί με τα Ν. Μάλγαρα και τη Βραχιά αποτελούσαν (μέχρι την έναρξη του προγράμματος “Καλλικράτης”) το Δήμο Αξιού και ως το παλαιότερο και μεγαλύτερο χωριό, ήταν η έδρα του Δήμου.

Διαθέτει Δημοτικό Κατάστημα (Δημαρχείο Κυμίνων, τηλ. 2391 330018, 2391 330022) ΚΑΠΗ (τηλ. 23910 41980) καθώς και δύο  Νηπιαγωγεία (1^ο και 2^ο ολοήμερο), δύο Δημοτικά σχολεία (1^ο και 2^ο Ολοήμερο), ένα Γυμνάσιο και ένα Γενικό Λύκειο.

Η Νέα Μαγνησία βρίσκεται 10 χιλιόμετρα δυτικά της Θεσσαλονίκης.

Η Νέα Μαγνησία έχει δύο ενορίες, του Αγίου Αθανασίου (παλαιότερη) και του Αγίου Παντελεήμονα (νεότερη, λόγω του ότι χτίστηκε από τους Μικρασιάτες πρόσφυγες την δεκαετία του 1950).

Διαθέτει Δημοτικό Κατάστημα (25ης Μαρτίου 24, τηλ. 2310 783 555, 2310 783 930) ΚΑΠΗ (Βασ. Σοφίας 17, τηλ. 2310 784 626) καθώς και δύο Νηπιαγωγεία (1^ο ολοήμερο και 2^ο), ένα Δημοτικό (1^ο Ολοήμερο) και ένα Λύκειο (2ο ΓΕΛ). Λειτουργεί επίσης το ΙΚΑ Ιωνίας (Βασ. Γεωργίου 27, τηλ. 2310-782404, e-mail: ypok505@otenet.gr) και η ΔΟΥ Ιωνίας (Β. Γεωργίου 10 Νέα Μαγνησία, τηλ. 2313334041). Εκεί στεγάζεται, επίσης, το Αστυνομικό Τμήμα Ιωνίας – Καλλιθέας (Ιατρ. Μηνά Παπαδοπούλου 27, τηλ. 2310-781000).

Σημαντικό μέρος του πληθυσμού κατάγεται από τη Μικρά Ασία, κυρίως από τη Μαγνησία, της περιοχής Ιωνίας (και γι’ αυτό την δεκαετία του 1990 μαζί με τα Διαβατά ονομάστηκαν Ιωνία, καθώς ενώθηκαν οικιστικά και διοικητικά η Νέα Μαγνησία και τα Διαβατά) και επί Τουρκοκρατίας ονομαζόταν Αραπλί.

Υπάρχουν στην περιοχή πολλές υπηρεσίες, τράπεζες καθώς επίσης πολλές επιχειρήσεις, όπως εργοστάσια και βιοτεχνίες που δραστηριοπούνται στην Νέα Μαγνησία.

Τα Νέα Μάλγαρα βρίσκεται σε απόσταση 25 χλμ. δυτικά της Θεσσαλονίκης, ανάμεσα στη δυτική όχθη του Αξιού και στην ανατολική όχθη του Λουδία. Τα Νέα Μάλγαρα είναι ενωμένα οικιστικά με τα Κύμινα.

Ο οικισμός δημιουργήθηκε το 1909 με την ονομασία Κοκμούς. Το 1913 με την απελευθέρωση της Μακεδονίας και τη λήξη των Βαλκανικών Πολέμων, αλλά και αργότερα με τη Συνθήκη της Λωζάννης εγκαταστάθηκαν στο χωριό πρόσφυγες από την Ανατολική Θράκη (κυρίως Μάλγαρα).

Τα Νέα Μάλγαρα βρίσκονται σε μικρή απόσταση από το δέλτα του Αξιού και το Εθνικό Πάρκο Αλιάκμονα – Αξιού. Οι κάτοικοι ασχολούνται με την καλλιέργεια ρυζιού και μυδιών. Κάθε Σεπτέμβρη πραγματοποιείται η «Γιορτή Ρυζιού».

Διαθέτει Δημοτικό Κατάστημα (28ης Οκτωμβρίου 1, τηλ. 2391 042 000), ΚΑΠΗ (28ης Οκτωβρίου 1, τηλ. 2391 042 995), δύο Νηπιαγωγεία (1ο και 2ο ολοήμερο) και ένα ολοήμερο Δημοτικό.

Η Σίνδος βρίσκεται σε απόσταση 14 χιλιομέτρων δυτικά της Θεσσαλονίκης και σε απόσταση 2 χιλιομέτρων δυτικά του ποταμού Γαλλικού. Είναι η έδρα του Δήμου Δέλτα και εκεί βρίσκονται το Δημαρχείο και οι κεντρικές διοικητικές υπηρεσίες του Δήμου. Βόρεια της Σίνδου και σε μικρή απόσταση, βρίσκεται η Βιομηχανική Περιοχή (ΒΙ.ΠΕ.) Θεσσαλονίκης, μία από τις μεγαλύτερες βιομηχανικές ζώνες της Ελλάδος. Εκεί βρίσκονται, επίσης, οι εγκαταστάσεις του Αλεξάνδρειου ΤΕΙ Θεσσαλονίκης. Διαθέτει Δημοτικό Κατάστημα (Πλ. Δημοκρατίας, τηλ. 2313 300 500, 586 842), Δημαρχείο (Νικ. Πλαστήρα 13, τηλ. 2313 300 500), ΚΑΠΗ (Μ. Αλεξάνδρου 58α, τηλ. 2310 796 868), 5 Νηπιαγωγεία (1ο, 3ο, 5ο & 2ο και 4ο ολοήμερο), 4 Δημοτικά σχολεία (1ο, 2ο, 3ο ολοήμερα και 4ο) καιθώς και το 1ο Γυμνάσιο – Λύκειο και το 1ο ΕΠΑΛ. Εκεί εδρεύει το Αστυνομικό Τμήμα Σίνδου (Π. Γρηγορίου Ε΄ 1β, τηλ. 2310-569410), το Τμήμα Ασφαλείας Εχεδώρου (Π. Γρηγορίου Ε’ 1, τηλ. 2310-569407), το ΚΕΠ (Βενιζέλου Ελευθέριου 6Α, τηλ. 2313-305901). Στη Σίνδο εδρεύει το Ιατροκοινωνικό Κέντρο και το Κοινωνικό Φαρμακείο (Χρυσοστόμου Σμύρνης 43- Ξύλινο, τηλ. 2310-799697) και το Κοινωνικό Παντοπωλείο.

Στην έδρα του Δήμου βρίσκεται και η Δημοτική Κοινωνική Επιχείρηση Δήμου Δέλτα – ΔΗΚΕΔΗΔ (Οδός 3, Οικ. Τετρ. 11, ΒΙΠΕΘ, ΤΚ 57022, τηλ. 2310795130) και ο Κοινωνικός Πολιτιστικός Οργανισμός Δήμου Δέλτα – ΚΠΟΔΔ (ΟΧΙ 34, τηλ. 2310-797175).

Επί Τουρκοκρατίας ονομαζόταν Τεκελή, ενώ μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία.

Η Χαλάστρα βρίσκεται 20 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Θεσσαλονίκης. Συνορεύει με τον Αξιό ποταμό που εκβάλει στο δέλτα του το οποίο προστατεύεται από την συνθήκη Ramsar. Το συγκεκριμένο δέλτα ποικίλει από την πλούσια πανίδα και χλωρίδα και από τα σπάνια αποδημητικά πουλιά.

Ο κάμπος της ευρύτερης περιοχής συγκαταλέγεται από τους μεγαλύτερους σε παραγωγή ρυζιού στην Ευρώπη. Επίσης ένα σημαντικό κομμάτι είναι και η αλιεία με πλούσια παραγωγή εξαγωγής (Ιταλία, Ισπανία, Γαλλία) μυδιού.

Διαθέτει Δημοτικό Κατάστημα (Πλατεία Δημαρχείου, τηλ. 2313 301945,  2310 792244 εσωτ. 118, 2310 792343, φαξ 2313 301938), ΚΕΠ (Πλατεία Δημαρχείου, τηλ. 2313 337720, 2313 337722), ΚΑΠΗ (Δημοκρατίας 20, τηλ. 2310 793828) 3 Νηπιαγωγεία (1ο και 2ο ολοήμερα και 3ο),  3 Δημοτικά (1ο, 2ο και 3ο ολοήμερα), 1 Γυμνάσιο, 1 Γενικό Λύκειο και το 1ο ΕΠΑΛ. Επίσης, λειτουργεί το Αστυνομικό Τμήμα Χαλάστρας (Ελ. Βενιζέλου 1, τηλ. 2310 792211), το Κέντρο Υγείας Χαλάστρας  (Μ. Αλεξάνδρου – Πλ. Ελευθερίας, τηλ. 2310-793222, 2313-313700, 714) και ο Φορέας Διαχείρισης Δέλτα Λουδία – Αξιού – Αλιάκμονα (τηλ. 2310-794811, info@axiosdelta.gr).

Την περιοχή κατοικούσαν κατά τη Νεολιθική περίοδο Πελασγικά φύλα, και συγκεκριμένα οι Μύγδονες, που έδωσαν και το όνομά τους στην περιοχή.

Η Xαλάστρα ή Χαλαίστρα μνημονεύεται από αρχαιοτάτους χρόνους από φιλόσοφους και ιστορικούς όπως ο Στράβων, ο Ηρόδοτος, ο Πλούταρχος και ο ρωμαίος ιστορικός Πλίνιος.

Ο Αξιός, ο πλέον σημαντικός ποταμός στην πεδιάδα της Θεσσαλονίκης, με τις συνεχείς πλημμύρες δημιούργησε προβλήματα στους κατοίκους της Χαλάστρας κατά τους πρώτους αιώνες της τουρκοκρατίας και ανάγκαζε τους κατοίκους της αλλάζουν συχνά τον τόπο διαμονής.

Στα χρόνια του Μακεδονικού αγώνα 1906 – 1912 η προσφορά της Κουλακιάς (Χαλάστρας) είναι τεράστια που το συναντάμε στο βιβλίο της Πηνελόπης Δέλτα, «Τα μυστικά του βάλτου». Αξιομνημόνευτη είναι η βοήθεια της Χαλάστρας στην απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης όταν ο ελληνικός στρατός με τον διάδοχο Κωνσταντίνο έφτασε στον ποταμό Αξιό αλλά επειδή δεν υπήρχε γέφυρα και υπό την πίεση των βουλγάρικων στρατευμάτων που για ευνόητους λόγους ήθελαν να μπουν πρώτοι στην Θεσσαλονίκη. Καταλυτική ήταν η προσφορά των κάτοικων της Χαλάστρας που δημιούργησαν πλωτή γέφυρα για να προλάβει ο ελληνικός στρατός τα Βουλγαρικά στρατεύματα έτσι ώστε να γιορτάζουμε 26 Οκτώβριου 1912 την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης και της Χαλάστρας 22 Οκτωβρίου 1912.

Η ονομασία Χαλάστρα είναι τόσο παλιά όσο και η αρχαία Μυγδονία άλλες ονομασίες που δόθηκαν σε αυτήν είναι Καστρίων, Κουλιακιά και Πύργος. Η ονομασία Καστρίων δόθηκε κατά την περίοδο της Βυζαντινής αυτοκρατορίας λόγω της ύπαρξης κάποιου φρουρίου ή πύργου, οπότε αναφέρεται και ως Χαλάστρα. Βέβαια στα χρόνια της τουρκοκρατίας ήταν γνωστή ως Κουλακιά από το τουρκικό (κουλέ) που σημαίνει πύργος. Η ευρύτερη περιοχή γύρω από την Χαλάστρα μαζί με την Χαλάστρα ονομάζεται Καμπανία. Η λέξη Καμπανία αντλείται από την λατινική λέξη Campania το οποίο σημαίνει πεδιάδα.