Για την ιστορική σημασία της συμβολής των κατοίκων της Χαλάστρας στην απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης μίλησε ο πρώην Δήμαρχος  κ. Γρηγόρης Χαντές κατά τη διάρκεια των εορτασμών για τα Ελευθέρια της Χαλάστρας. Παρακάτω μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρη την ομιλία του.

Εξοχότατε κ. Πρόεδρε

Η παρουσία σας σήμερα στον τόπο μας, επικυρώνει με τον εγκυρότερο τρόπο αλλά και αποκαλύπτει ευρύτερα ένα γεγονός, το οποίο χρόνια αναμένει την ιστορική δικαίωση του.

Κι  αυτό δεν είναι άλλο,  από την αναγνώριση της συμβολής των κατοίκων της Χαλάστρας, στην έγκαιρη είσοδο του απελευθερωτή ελληνικού στρατού στην Θεσσαλονίκη, η οποία απέτρεψε τον κίνδυνο, η πόλη να αλωθεί από άλλον ελλοχεύοντα στρατό , τον βουλγαρικό.

Λαμπρύνετε με την επίσκεψης σας πολλούς πανελλήνια γνωστούς τόπους  αγώνων και θυσιών. Το γεγονός ότι αποδεχθήκατε την πρόσκληση του Δημάρχου μας, να επισκεφθείτε και να προσδώσετε την προσήκουσα τιμή και σ’ ένα ιστορικό γεγονός, το οποίο αφορά στην περιοχή μας, αποδεικνύει το ενδιαφέρον σας και την ιδιαίτερη σημασία που αποδίδετε σε γεγονότα σημαντικά μεν για την πορεία της Μακεδονίας, αλλά όχι καθιερωμένα στην συλλογική συνείδηση .

Γι αυτό όταν ομολογώ ότι με αισθήματα χαράς , τιμής , ευγνωμοσύνης και σεβασμού υποδεχόμαστε για πρώτη φορά στα Ελευθέρια της  Χαλάστρας τον πρώτο πολίτη της πατρίδας μας, τα αισθήματα αυτά είναι γνήσια και αληθινά και όχι τυπικά σημεία προσφώνησης του ύπατου αξιώματος.

Εξοχότατε κ. Πρόεδρε ασφαλώς κάθε περιοχή της πατρίδας μας έχει ένα ιστορικό παρελθόν. Αναφερόμαστε σ’ αυτό πάντοτε με προτεταμένα τα στήθη εμείς οι Νεοέλληνες προβάλλοντας  τα επιτεύγματα των αρχαίων προγόνων μας, για να τους τιμήσουμε, αλλά και για να προσδώσουμε αξία στην σημερινή μας υπόσταση.

Θα μπορούσα να αναφέρω από τις πολλές αναφορές των γιγάντων  της αρχαίας ελληνικής γραμματείας- ιστοριογραφίας για τον τόπο μου το του Λυκόφρωνος για τον Μέγα Αλέξανδρο « Εστίν ουν Θεσπρωτός και Χαλαστραίος λέων» αλλά ποια η αξία  για μας τους σημερινούς

Νεόελληνες η όποια αναφορά στο ένδοξο παρελθόν, αν και οι πράξεις μας και οι συμπεριφορές μας δεν συμπορεύονται με αυτό;

Η παραδοχή  απ’  όλους μας με ταπείνωση αλλά και με αγωνιστική διάθεση ότι οι αξίες οι οποίες μας ανέδειξαν ως λαό παγκοσμίως φημισμένο , αλλά και μας επέτρεψαν να διατηρήσουμε την υπόσταση μας ,ώστε να επανιδρύσουμε το ελληνικό κράτος, κινδυνεύουν να εξαφανιστούν.

Ποιες αξίες παρέμειναν αναλλοίωτες στην ψυχή των κατοίκων της Κουλιακιάς μέχρι την 22^α Οκτωβρίου 1912,  πεντακόσια περίπου χρόνια, ώστε με ομοθυμία και ανιδιοτέλεια να προσφέρουν το βιος τους, προκειμένου να γεφυρωθούν οι πλημμυρισμένες  κοίτες του Αξιού ποταμού ,για να διαβεί έγκαιρα ο ελληνικός στρατός  και να επιβάλει στον Τούρκο διοικητή της Θεσσαλονίκης να παραδώσει την πόλη σε ελληνικά χέρια με την αλησμόνητη φράση:

« Από τους Έλληνες την πήραμε, στους Έλληνες την παραδίδουμε»

Γιατί γεννιέται αυθόρμητα στους φτωχούς, βασανισμένους και αμέτοχους της σχολικής εκπαίδευσης ραγιάδες της εποχής εκείνης η επιθυμία να υποδεχθούν την εμπροσθοφυλακή της 7^ης μεραρχίας, η οποία απαρτίζονταν από παλιούς μακεδονομάχους με επικεφαλής τον ντόπιο μακεδονομάχο Αλέξανδρος Αναγνωστόπουλο, αλλά και τους ακολουθούντες στρατιώτες και αξιωματικούς της μεραρχίας με το « Χριστός Ανέστη», με τον Εθνικό ύμνο και με την ελληνική σημαία;.

Οδηγούμαστε λοιπόν αμερόληπτα στο συμπέρασμα ότι ο λύχνος έμεινε καιόμενος από την ορθόδοξη πίστη των πατέρων και από την γλώσσα των προγόνων.

Δεν κάνουμε απολογητική της Ορθοδοξίας ούτε εξάπτουμε εθνικισμούς όταν αναφέρουμε τα γεγονότα γυμνά, απέριττα,  αληθινά

Αυτές οι προαιώνιες αξίες συγκρατούν το αίσθημα της εθνικής αυτοσυντήρησης από την αυτοκαταστροφή.

Ας εστιάσουμε στα γεγονότα της περιοχής μας  και όχι συνολικά στους Βαλκανικούς πολέμους 1912-13

Η κύρια μάχη του Ελληνικού στρατού για την απελευθέρωση της πρωτεύουσας της Μακεδονίας, δόθηκε λίγα χιλιόμετρα βορειότερα από την Χαλάστρα ,στην ιερή για τους Οθωμανούς  τότε πόλη των Γιαννιτσών. Πολυαίμακτη αλλά και νικηφόρα για το στρατό μας.

Υποχωρώντας οι αποδεκατισμένοι Οθωμανοί , ανατίναξαν τις γέφυρες του Αξιού, ώστε να μην καταδιωχθούν και να καθυστερήσουν, όσο είναι δυνατόν, την προέλαση του ελληνικού στρατού προς τη Θεσσαλονίκη. Έτσι οι μεραρχίες βρίσκονται καθηλωμένες στα Γιαννιτσά, πλην της εβδόμης.

Η έβδομη ακολούθησε νοτιότερη πορεία μετά την  Κατερίνη και δεν συνάντησε σοβαρά εμπόδια. Διαβαίνοντας τον Αλιάκμονα και τον Λουδία απελευθερώνει όλα τα χωριά του Ρουμλουκιού, εισέρχεται στα Κύμηνα και το βράδυ της 21^ης Οκτωβρίου 1912 τα πρώτα τμήματα φθάνουν στην Κουλιακιά  την σημερινή Χαλάστρα.

Ο Αξιός την εποχή εκείνη δεν ακολουθούσε την σημερινή του πορεία, αλλά κυλούσε ανατολικότερα μεταξύ Χαλάστρας και Σίνδου . Πλημμυρισμένος καθώς ήταν αποτελούσε αξεπέραστο εμπόδιο για την προέλαση της 7^ης μεραρχίας προς την Θεσσαλονίκη. Ο Μέραρχος Κλεομένης Κλεομένους διανυκτερεύει στην Κουλιακιά γεμάτος απόγνωση. Γνωρίζει ότι ούτε οι μεραρχίες από τα Γιαννιτσά μπορούν να προελάσουν, αλλά ούτε και η δική του, η οποία πίστευε θα διάβαινε και τον Αξιό όπως τα προηγούμενα ποτάμια.

Ο διάδοχος Κωνσταντίνος βρίσκεται στο Άδενδρο και πιεζόμενος από τον Πρωθυπουργό Βενιζέλο, απαιτεί άμεση αναχώρηση της μεραρχίας που εδρεύει στην Κουλιακιά προς την Θεσσαλονίκη, Έχουν φτάσει τα μηνύματα της παρουσίας του βουλγαρικού στρατού με την έβδομη μεραρχία του Τοντόρωφ στα ανατολικά περίχωρα της Θεσσαλονίκης.

Παρ’ ότι ανήκουν στην συμμαχία ,μπορούν να εισέλθουν στην πόλη και να απαιτήσουν από τον Τούρκο διοικητή ,να  την παραδώσει σ’ αυτούς.

Είναι απόγευμα όταν εμφανίζεται στο μέραρχο , ως από μηχανής Θεός, ο μικρός στο δέμας, αλλά τρανός  σε ψυχή και ευφυΐα καροποιός της Κουλιακιάς ο Γιώργης Νταλιγκάρης :

«Στρατηγέ! κάνε με για μια νύχτα βασιλιά κι αύριο θα είσαι στη Σαλονίκη» ήταν τα λόγια του προς τον μέραρχο.

Ήθελε με τον τρόπο του να πει, ότι για μια νύχτα έπρεπε να πειθαρχήσουν οι στρατιώτες και οι πολίτες στις προσταγές του. Στο μυαλό του απλού και ευφυούς καροποιού είχε ήδη σχεδιαστεί η ζεύξη  των δύο ρευμάτων του πλημμυρισμένου ποταμού.

Όλες οι χωρίς καρίνα βάρκες, οι πλάβες, το κύριο εργαλείο των ψαράδων της Κουλιακιάς, γρήγορα μεταφέρθηκαν στο σημείο που επιλέχθηκε ως το καταλληλότερο για την κατασκευή των γεφυρών.

Με αμφιβολία στην αρχή ,αλλά με ενθουσιασμό λίγες ώρες αργότερα ο μέραρχος και οι αξιωματικοί αντιλήφθηκαν, ότι το σχέδιο του καροποιού μπορεί να πραγματοποιηθεί, παρά την έλλειψη των μέσων που διέθετε το Μηχανικό, το οποίο φυσικά βρίσκονταν μέρες μακριά.

Σχοινιά, πάσσαλοι , καρφιά,ξυλεία  και σανιδένια πατώματα με ενθουσιασμό και ομοθυμία προσφέρθηκαν από τους κατοίκους της Κουλιακιάς ,που ξήλωναν και τα πατώματα των φτωχών σπιτιών για τον πατριωτικό σκοπό.

Αυτή την αγνή προαίρεση των κατοίκων  στην ουσία τιμάμε  σήμερα.

Συνεισέφεραν κι αυτοί να πραγματοποιηθεί το προαιώνιο όνειρο. Να φτιάξουν πατρίδα, να ζήσουν ελεύθερα.

Με χαρά  και περηφάνια οι ελεύθεροι πια Κουλιακιώτες ,με επικεφαλής τον Γιώργη Νταλιγκάρη, έβλεπαν το πεζικό και το ιππικό να διαβαίνει αργά κι επιβλητικά το εμπόδιο του ποταμού.

Η μοίρα της Θεσσαλονίκης είχε παιχτεί για σαράντα οκτώ περίπου ώρες και οριστικά κατάληξε δίχως νέες αιματοχυσίες σε χέρια ελληνικά.

Ήδη την 25^η Οκτωβρίου του 1912 η έβδομη μεραρχία είχε φτάσει στα προάστια της Θεσσαλονίκης. Πριν ακόμη υπογραφεί η επίσημη παράδοση απ’ τον Ταξίμ πασά στους εκπροσώπους της ελληνικής κυβέρνησης Δούσμανη και Μεταξά, τα πρώτα ελληνικά στρατεύματα πατούσαν το πόδι τους στην πρωτεύουσα της Μακεδονίας. Η συνέχεια είναι γνωστή, η πόλη παραδόθηκε σε εκείνους από τους οποίους είχε αφαιρεθεί βίαια πριν από 500 περίπου χρόνια.

Η έγκαιρη παρουσία των ελληνικών στρατευμάτων στην πόλη άλλαξε άρδην την κατάσταση. Ματαίωσε τα σχέδια των Βούλγαρων να εισέλθουν σ’ αυτήν, υποχρέωσε  τον Τούρκο διοικητή να υπογράψει την παράδοση  της Θεσσαλονίκης στους Έλληνες.

Εξοχότατε, Η συμβολή των κατοίκων της Κουλιακιάς, της σημερινής Χαλάστρας, με μπροστάρη των Γιώργη Νταλιγκάρη ,στην απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης ,είναι ένα γεγονός αναμφισβήτητο και γράφτηκε ανεξίτηλα στις συνειδήσεις μας.

Η παρουσία σας σήμερα εδώ έδωσε χαρά και περηφάνια σε μας τους κατοίκους της Χαλάστρας. Η τιμή όμως ανήκει σ’ εκείνους που με ανιδιοτέλεια έπραξαν για την πατρίδα ό,τι μπορούσαν χωρίς να προσδοκούν ανταμοιβές.

Ας είναι αιώνια η μνήμη τους.