Ένα από τα ωραιότερα έθιμα που τελούνται έως και σήμερα θα αναβιώσει από το Χορευτικό Χαλάστρας του Κοινωνικού και Πολιτιστικού Οργανισμού Δήμου Δέλτα, τις μέρες των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, στη Χαλάστρα και στη Θεσσαλονίκη. Πρόκειται για το έθιμο των ρογκατσαραίων, σύμφωνα με το οποίο µία ομάδα φουστανελοφόρων που φέρουν σπαθιά, κατά την διάρκεια του Δωδεκαημέρου περιφέρονται στα χωριά της περιοχής χορεύοντας σε κάθε σπίτι που επισκέπτονται µε τους ήχους των ζουρνάδων και του νταουλιού, έναν κύκλο τεσσάρων συνεχόμενων χορών.

Σύμφωνα με το πρόγραμμα, την Τετάρτη 26 Δεκεμβρίου 2018, στη Χαλάστρα μετά την Θεία Λειτουργία και αφού πάρουν την ευχή από την εκκλησία της Παναγίας, τα μπουλούκια θα γεμίσουν τις γειτονιές της Χαλάστρας με τους χορούς και τραγούδια, συνοδεία του ζουρνά και νταουλιού, ενώ το μεσημέρι θα ακολουθήσει παραδοσιακό γλέντι στο χώρο του Χορευτικού Χαλάστρας ΚΠΟΔΔ.

Την Κυριακή 30 Δεκεμβρίου 2018 για μία ακόμη χρονιά οι Ρουγκατσάρηδες της Χαλάστρας και το Χορευτικό Τμήμα του Κοινωνικού Πολιτιστικού Οργανισμού του Δήμου Δέλτα (ΚΠΟΔΔ) θα ξεσηκώσουν τη Θεσσαλονίκη με τους χορούς, τα σπαθιά και τους ήχους του ζουρνά. Οι «φουστανελάδες» θα περιπλανηθούν με συνοδεία μουσικής στο κέντρο της πόλης ξεκινώντας στις 11.00 από το Λευκό Πύργο με κατεύθυνση προς Πλατεία Αριστοτέλους.

«Είμαστε περήφανοι, είμαστε Έλληνες, κρατάμε τις παραδόσεις του λαού μας ζωντανές. Ενός λαού που έχει ρίζες αιώνων εδώ, στη Μακεδονία του Φιλίππου και του Μεγάλου Αλεξάνδρου, με φωνή ελληνική και με πίστη ορθόδοξη. Αξίζουν συγχαρητήρια σε όλους εκείνους τους ανθρώπους που μοχθούν για να κρατήσουν τη φλόγα αναμμένη, που με εθελοντική προσφορά μεταδίδουν τη γνώση της λαϊκής μας παράδοσης στα νέα παιδιά. Γιατί μέσα από τη λαϊκή παράδοση αγαπάς την Ελλάδα, μαθαίνεις όσα διαχρονικά και σε παγκόσμιο επίπεδο είναι ταυτισμένα με την Ελλάδα: σεβασμός, συναδέλφωση, συνεργασία, φιλοξενία. Την πρώτη μέρα των Χριστουγέννων ξεκινάμε από τη Χαλάστρα, την προπαραμονή Πρωτοχρονιάς θα χορέψουμε στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Σας προσκαλούμε όλους να απολαύσετε τους Ρουγκατσάρηδες» δήλωσε ο Δήμαρχος Ευθ. Φωτόπουλος.

Τα Ρουγκάτσια είναι ένα από τα ωραιότερα Ρουµλουκιώτικα έθιμα (Ρουμλούκι=ονομασία της ευρύτερης περιοχής επί τουρκοκρατίας) που τελούνται έως και σήμερα µε κάποιες παραλλαγές σε σχέση µε το παλιό τυπικό. Πρόκειται για µία ομάδα φουστανελοφόρων που φέρουν σπαθιά και κατά την περίοδο των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς περιφέρονται στα χωριά του κάμπου χορεύοντας µε τους ήχους των ζουρνάδων και του νταουλιού.

Επί τουρκοκρατίας αδυνατώντας οι τουρκικές αρχές να αστυνομεύσουν τις περιοχές από επιθέσεις ληστών ανέθεταν σε ομάδες Ελλήνων να προφυλάξουν τους κατοίκους. Αυτοί ήταν νέοι από χωριά της περιοχής οι οποίοι γύριζαν τις μέρες του 12ημέρου τα χωριά τα οποία και προστάτευαν και ως αντίτιμο των υπηρεσιών τους εισέπρατταν δώρα. Οι χωρικοί σε ένδειξη ευχαριστίας πλήρωναν τα ρουγκάτσια με ό,τι είχε ένα σπίτι τότε (κρέας, καλαμπόκι, σιτάρι, κρασί κ.α.).

Κύριος σκοπός της τέλεσης του εθίμου ήταν η συγκέντρωση χρημάτων, παλαιότερα γεννημάτων, που τα προσφέρει ο νοικοκύρης του κάθε σπιτιού που επισκέπτονται, σαν ενίσχυση για την οικοδόμηση νέου ναού ή την συντήρηση παλαιού, πολλές φορές δε και σχολικού κτιρίου στο χωριό από το οποίο κατάγονται οι χορευτές της ομάδας.

Το να είσαι “ρουγκατσάρης” θεωρούνταν μεγάλη τιμή, είχες την ευλογία της εκκλησίας. Σε περίπτωση που δύο διαφορετικές ομάδες αντάμωναν έπρεπε η μια να δηλώσει υποταγή στην άλλη περνώντας κάτω από τις πάλες (σπαθιά) τις άλλης. Επειδή καμία δεν δέχονταν να το κάνει μονομαχούσαν μέχρι θανάτου. Τα Ρουγκάτσια είναι από τα λίγα παλαιά ομαδικά έθιμα που συνεχίζουν να τελούνται έως και σήμερα σε χωριά του κάμπου της Κεντρικής Μακεδονίας, αλλά και σε άλλες περιοχές της χώρας μας. Διοργανώνονται το Δωδεκαήμερο των Χριστουγέννων από αρκετούς χορευτικούς και πολιτιστικούς συλλόγους και παρά τις όποιες καινοτομίες που έχουν εισαχθεί, δεν παύουν να µας συνδέουν µε το παρελθόν και την μακραίωνη παράδοση και να αποτελούν µία ακόμη επιβεβαίωση της συνέχειας του Ελληνισμού.

*Πληροφορίες από το βιβλίο του Δημήτρη Πανταζόπουλου «Τ’ ΑΝΤΕΤΙΑ ΜΑΣ» – Αλεξάνδρεια, 2001